کاربرد پلیمرها در پزشکی

• پلی یورتان
• پلی کربنات
• پلی استایرن
• پلی اولفین
• پلی تترا فلورو اتیلن
• پلی سولفون
• پلی ونیل کلراید

• سیلیکون
• پلی متیل متا کریلات
• پلی استال
• پلی آمید ها
• پلی آکرولیک ها
• پلیمر های سلولوزی

سیلیکون در کاربرد پلیمر در پزشکی

سیلیکون ها شناخته شده ترین نوع پلیمر هستند و کاربر های زیادی در تهیه تجهیزات پزشکی دارند. به دلیل مقاومت حرارتی بالا، عمر طولانی و خواص دی الکتریکی سیلیکون ها، از این پلیمر بیشترین بهره برداری انجام می شود. همانطور که گفتیم، در ماجرای نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی، سیلیکون قابل پشم پوشی نیست. در تولید قلب مصنوعی ولوله های اندوسکوپی گرفته تا انواع لنز های چشم یا حتی چسب زخم، از سیلیکون استفاده می شود. یکی از پلیمر های جدید در خانواده سیلیکون، کوپلیمر سیلیکون یورتان است که کارایی بیشتری داشته و در عین حال آسیب کمتری به محیط زیست وارد می کند. کوپلیمر سیلیکون یورتان، نسبت سیلیکون دارای مقاومت حرارتی و عمر بیشتری نیز هست.

پلی یورتان

ویژگی های فیزیکی و سازگاری مناسب پلی یورتان ها با خون، باعث شده تا نقش پر رنگی در تولید قطعات پزشکی داشته باشند. از طرفی، قطعات تولید شده با این پلیمر، شفاف هستند و می توان آن ها را به وسیله اشعه و گاز اکسیداتین، استریل کرد. این پلیمر در برابر چربی ها، مقاومت بالایی دارد. به همین دلیل از پلی یورتان برای تولید ظروف آزمایشگاهی، دستگاه های پمپ خون، پروتز های جراحی و غیره استفاده می شود.

همچنین نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی مثل رگ های مصنوعی قلب و پانسمان های جراحی نیز روشن است. دلیل کاربرد زیاد پلی یورتان در تولید رگ های مصنوعی، استحکام بیشتر آن نسبت به سایر الاستومتر ها شمرده می شود. البته باید بدانید که نمی توان از این پلیمر در ساخت همه تجهیزات پزشکی استفاده کرد. به عنوان مثال، از پلی یورتان در تولید پروتز قلبی عروقی استفاده نمی شود. چراکه امکان ایجاد شدن لخته خون را تشدید می کند.

پلی کربنات در کاربرد پلیمر در پزشکی

پلیمر های پلی کربنات هم مثل سیلیکون و پلی یورتان، از مقاومت حرارتی بالایی برخوردار هستند. به دلیل سایر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی پلی کربنات ، تنها نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی خلاصه نمی شود. چراکه در بسته بندی تجهیزات پزشکی نیز به کار می روند. وزن سبک، استحکام، انعظاف پذیری، شفافیت و مقاومتی که این پلیمر در برابر ضربه دارد، باعث شده که در صنعت بسته بندی تجهیزات، پلی کربنات به شیشه ترجیح داده شود. از سوی دیگر، استحکام بالای این پلیمر، آن را به جایگزین مناسبی در تولید ابزار های فلزی جراحی تبدیل کرده است.

پلی استایرن

تجهیزات پلی استایرن در آزمایشگاه، بیشتر از هر جایی به چشم می خورند. رشته های پلیمری پلی استایرن، سخت بوده و در عین حال شکننده هستند و دمای ذوب پایینی دارند. همه این ویژگی ها به علاوه شفافیت آن، باعث شده نقش پلیمر پلی استایرن در تولید قطعات پزشکی آزمایشگاهی بیشتر باشد. بطری ها، لوله های آزمایش، درپوش ها، ظروف نگهداری سرم و لوله های نگهداری خون، مثال هایی از کاربرد این پلیمر در تولید قطعات پزشکی هستند.

پلی اولفین

جالب است بدانید که نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی ، بسیار گسترده است. کاربرد پلیمر پلی اولفین هم کم نیست و از آن در ساخت تجهیزات مختلفی استفاده می شود. این پلیمر در تولید کیسه های خون، لوله های آزمایشگاهی، شیشه های دارویی و حتی مفاصل مصنوعی ران به کار می رود. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی پلی اوفلین، شامل مقاومت در برابر نفوذ رطوبت، عایق الکتریکی، استحکام بالا و مقاومت کشش آن می شود. یکی از دلایل استفاده از این پلیمر، قیمت پایین آن است.

پلی تترا فلورو اتیلن

ویژگی های خاص پلی تترا فلورو اتیلن باعث پر رنگ تر شدن نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی شده است. خواصی مثل ضریب اصطکاک ضعیف، مقاومت در برابر سایش و مقاومت حرارتی بالا از ویژگی های منحصر به فرد این پلیمر محسوب می شود. تولید پیوند رگ، پوشش های سطحی و همینطور پوشش پیچ و پلاک های اورتوپدی، نمونه هایی از کاربرد این پلیمر در صنعت تجهیزات پزشکی هستند.

پلی سولفون

پلی سولفون یکی از پلیمر های گران قیمت مهندسی است که در تولید ابزار جراحی و غشاء دیالیز به کار می رود. علارقم قیمت بالای پلی سولفون، می توان کاربرد و نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی را با آن به وضوح دید. دلیل به کار گیری این پلیمر در تجهیزات بالا، شفافیت، مقاومت حرارتی بالا، قابلیت هیدرولیز شدن و همینطور مقاومت در برابر تنش های محیطی است.

پلی ونیل کلراید

از پلیمر پلی ونیل کلراید نیز در تولید تجهیزات آزمایشگاهی و اعضای مصنوعی بدن مثل قلب مصنوعی استفاده می شود. نام دیگر این پلیمر PVC بوده و به همین نام هم شناخته شده است. از دلایل کاربرد PVC در تولید اعضای مصنوعی می توان به انعطاف پذیری، شفافیت، سازگاری با جسم و همینطور قیمت مناسب آن، اشاره کرد. در عین حال پلی ونیل کلراید برای تولید ظروف تزریق قطره ای و کیسه های خون، مورد استفاده قرار می گیرد.

پلی متیل متا کریلات در کاربرد پلیمر در پزشکی

مملوس ترین مثال نشان دادن نقش این پلیمر در تولید قطعات پزشکی، دندان مصنوعی است. همینطور در ساخت لنز ها، قرنیه مصنوعی و خمیر ساخت مفصل، از پلی متیل کریلات استفاده می شود. دلیل این کاربرد گسترده، به ماهیت این پلیمر بر می گردد. سخت بودن سطح در کنار خواصیت مکانیکی خوبی که دارد یکی از ویژگی های منحصر به فرد آن محسوب می شود. همینطور اپلی متیل متا کریلات همانند سایر پلیمر های بالا، زیست سازگاری و شفافیت زیادی دارد.

در پایان

همانطور که مشاهده کردید، پلیمر ها بر اساس کاربر های شان طبقه بندی نمی شوند. نقش پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی، به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی هرکدام بستگی دارد. بر همین اساس، در موارد بسیاری به پلیمر هایی برمی خوریم که هم در تولید تجهیزات پزشکی و هم در ساخت اعضای مصنوعی بدن، به کار می روند.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی در صنایع مهندسی پزشکی، ساخت تجهیزات پزشکی با استفاده از پلیمرها رو به گسترش است. همان‌طور که در بالا گفته شد؛ کاربرد پلیمر در تجهیزات پزشکی با استفاده از فناوری‌های جدید نانو رو به رشد است. پلیمرهای پرکاربرد در پزشکی شامل پلی‌اتیلن، پلی یورتان، پلی وینیل کلراید، پلی استایرن، سیلیکون‌ها، پلی آلفین‌ها، پلی کربنات‌ها، آکریلیک ها و … است. انواع کاربرد پلیمر به‌ صورت ساخت اعضای مصنوعی بدن، پروتزها، ابزار آلات جراحی، تولید نخ‌های بخیه و صفحه‌های استخوانی، ظروف نگهداری سرم، لوله‌های آندوسکوپی معده، چسب‌های زخم و… است.