PubMed

آشنایی با پاب‌مد (PubMed) و نحوه استفاده از آن

یکی از نکات مهم در امر مقاله‌نویسی، استفاده از منابع معتبر و با‌کیفیت است. این امر از دو جنبه اهمیت دارد:

1. اول اینکه استفاده از منابع معتبر سبب می‌شود که از وارد شدن مطالب نادرست و مشکوک در مقاله یا پایان‌نامه شما جلوگیری شود.
2. دوم اینکه هر چه مقاله یا پایان‌نامه شما به منبع معتبر‌تری استناد کرده باشد، ارزش آن از نظر پایگاه‌های سنجش علم نیز بالا‌تر خواهد بود.

برای دسترسی به منابع معتبر، بهترین راه مراجعه به پایگاه‌های داده معتبری همچون پاب‌مد (PubMed) است که تنها مقالات و مجلاتی را نمایه می‌کند که حداقل امتیازات لازم را کسب کرده باشند. برای آشنایی بیشتر با پایگاه پاب‌مد و نحوه استفاده از آن با ما همراه باشید.

پاب‌مد (PubMed) چیست؟

پاب‌مد یک پایگاه داده است که توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده که به‌اختصار NLM نامیده می‌شود، راه‌اندازی شده است. پاب‌مد یک منبع رایگان است که با هدف بهبود سلامت فردی و جهانی و برای تسهیل جستجوی مقالات و آثار علمی مربوط به حوزه علوم پزشکی و علوم زندگی ایجاد شده است.

پایگاه داده پاب‌مد حاوی بیش از ۳۰ میلیون اطلاعات استنادی و خلاصه مقاله می‌باشد. این پایگاه حاوی متن کامل مقالات نیست، اما اگر در منابع دیگری مانند وب‌سایت ناشر یا پاب‌مد سنترال (PMC) به متن مقاله مورد‌نظر دسترسی وجود داشته باشد، لینک دسترسی به متن کامل را ارائه می‌کند.

پاب‌مد از سال ۱۹۹۶ به‌صورت آنلاین در دسترس عموم قرار گرفت و توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI) در کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (NLM) واقع در انستیتوی ملی بهداشت (NIH) پشتیبانی و به‌روز‌رسانی می‌شود.

زمینه فعالیت پاب‌مد

این پایگاه عمدتاً در زمینه‌ زیست‌پزشکی و سلامتی و رشته‌های مرتبط با آن‌ها مانند علوم زندگی، علوم رفتاری، علوم شیمی و زیست‌مهندسی فعالیت می‌کند و منبع بسیار خوبی برای جستجوی آثار علمی توسط محققان و دانشجویان پزشکی و علوم مربوطه است.

منابع تأمین‌کننده داده‌های پاب‌مد

یکی از مسائلی که در رابطه با پاب‌مد وجود دارد این است که گاهی افراد این پایگاه را با منابع تأمین‌کننده اطلاعات و زیر‌مجموعه‌های آن مانند مدلاین یا پاب‌مد سنترال اشتباه می‌کنند. به همین دلیل در ادامه به تشریح زیر‌مجموعه‌های پاب‌مد خواهیم پرداخت که عبارتند از:

۱٫ مدلاین (MEDLINE)

مدلاین بزرگ‌ترین زیر‌مجموعه پاب‌مد است که حاوی اطلاعات استنادی مربوط به رشته‌های علوم پزشکی و زیست‌شناسی است که بر اساس مش (MeSH) نمایه شده‌اند.

مش در واقع مجموعه واژگانی است که توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده (NLM) ایجاد شده است تا در نمایه‌سازی آثار علمی علوم پزشکی و زیستی استفاده شود.

۲٫ پاب‌مد سنترال (PubMed Central)

اطلاعات استنادی پاب‌مد سنترال، دومین منبع تأمین‌کننده پاب‌مد می‌باشد. پاب‌مد سنترال در واقع آرشیوی از مقالاتی است که توسط کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده بررسی و انتخاب شده‌اند. علاوه بر این، مقالات انفرادی که با سیاست‌های پاب‌مد سنترال همسو هستند، نیز در این مجموعه وجود دارند. نکته قابل توجه درباره پاب‌مد سنترال این است که حاوی متن کامل مقالات است.

۳٫ بوک‌شلف (Bookshelf)

سومین بخش تشکیل‌دهنده پاب‌مد بوک‌شلف است که اطلاعات استنادی برخی کتاب‌ها یا تعدادی از فصول کتاب‌های حوزه پزشکی را فراهم می‌کند. در واقع، بوک‌شلف آرشیوی از متن کامل برخی کتاب‌ها، گزارش‌ها، داده‌ها و سایر اسناد مربوط به زیست‌پزشکی، بهداشت و علوم زندگی است.

شیوه جستجوی مقالات در پاب‌مد

جستجوی مقالات یا آثار علمی در پاب‌مد بسیار ساده و همانند گوگل است. تنها نکات ریزی در این رابطه وجود دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. برای جستجوی مقالات باید به شیوه زیر عمل کنید:

1. عبارات یا مفاهیم کلیدی موضوع جستجوی خود را پیدا کنید.
2. وارد صفحه اصلی سایت پاب‌مد شوید و عبارت یا مفهوم کلیدی را که یافته‌اید، در کادر جستجو وارد کنید.
3. کلید Enter را بفشارید یا روی گزینه Search کلیک کنید.

اگر تعداد نتایج جستجوی شما بیش از اندازه زیاد بود، می‌توانید ضمن تخصصی‌تر کردن عبارت کلیدی وارد‌شده در قسمت جستجو، از فیلتر‌های تعبیه‌شده در سمت چپ صفحه استفاده کنید که شامل نوع متن، نوع مقاله و تاریخ نشر هستند. در پایین فیلتر‌های اصلی نیز گزینه‌ای به نام Additional filters وجود دارد که حاوی فیلتر‌هایی است که به‌ترتیب انواع مقالات علمی، گونه، زبان، جنسیت، عنوان مقاله، عنوان مجله و سن می‌باشند و دامنه جستجو را می‌توان با استفاده از آن‌ها کوچک‌تر نمود.

نحوه دانلود مقاله از pubmed

همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، پاب‌مد تنها خلاصه‌ مقالات را در اختیار افراد قرار می‌دهد. اما اگر دسترسی رایگان به متن کامل مقاله در سایت دیگری وجود داشته باشد، پا‌ب‌مد لینک آن را در اختیار شما می‌گذارد. اگر متن کامل مقاله در پاب‌مد سنترال موجود باشد، این موضوع را با درج عبارت رنگ قرمز «Free PMC article» در پایین عنوان مقاله نمایش می‌دهد.

برای دسترسی به متن کامل یک مقاله، ابتدا باید روی عنوان مقاله مورد‌نظر که در فهرست یافته‌ها نمایش داده شده است، کلیک کنید.

هنگامی‌که به صفحه مخصوص آن مقاله وارد شدید، باید به قسمت پایین صفحه مراجعه کنید. در گوشه سمت چپ، قسمتی به‌نام «LinkOut – more resources» وجود دارد که اولین زیر‌مجموعه آن «Full Text Sources» است. در این قسمت لینک پایگاه‌هایی که متن کامل مقاله را در اختیار دارند، قرار داده شده است که با کلیک روی هر یک از آن‌ها به صفحه مربوط به متن کامل مقاله در آن پایگاه منتقل خواهید شد.

نحوه جستجوی منابع بر اساس نام نویسنده

• نام و نام خانوادگی نویسنده را بدون هیچ علامت اضافی در کادر جستجو وارد کنید.
• اگر تنها فامیل نویسنده را می‌دانید، ابتدا فامیل نویسنده را در کادر جستجو وارد کنید و به‌دنبال آن تگ [au] را درج کنید، مانند brody[au].
• اگر مایل هستید که تنها مقالاتی از نویسنده را بیابید که او نقش نویسنده اول را در آن‌ها داشته است، باید به‌دنبال فامیل نویسنده از تگ [۱au] استفاده نمایید.
• اگر مقالاتی از یک نویسنده مد‌نظر شما است که نقش آخرین نویسنده را در آن‌ها داشته است، از تگ [lastau] استفاده نمایید.
• اگر می‌خواهید مقالات نویسندگان مشابه در فهرست جستجو نمایش داده نشوند و جستجو دقیقاً بر اساس نام واردشده انجام بگیرد، از نشان نقل‌قول انگلیسی استفاده کنید، مانند “smith j”[au].

روش دیگری که برای انجام این کار وجود دارد این است که روی گزینه Advanced که به‌رنگ آبی زیر کادر جستجو قرار گرفته است، کلیک کنید. شما وارد صفحه‌ای خواهید شد که در سمت چپ کادر جستجو، یک منوی کشویی وجود دارد که می‌توانید با انتخاب یکی از گزینه‌های مربوط به نام نویسنده، مقالات را بر اساس نویسنده آن‌ها جستجو کنید. 

لازم به ذکر است که جستجوی نویسندگان بر اساس نام و نام خانوادگی کامل آن‌ها تنها برای مقالات ۲۰۰۲ به بعد میسر است، چرا‌که پیش از آن در پاب‌مد از مخفف اسامی استفاده می‌شده است. هنگامی‌که اسم نویسنده‌ای را وارد می‌کنید، سیستم به‌صورت خودکار آن را مخفف کرده و به‌دنبال مخفف آن نیز خواهد گشت.

نحوه جستجوی منابع بر اساس نام مجله

شما می‌توانید همانند روشی که در جستجو بر اساس نام نویسنده توضیح داده شد، از قابلیت Advanced search  نیز استفاده کنید.

استفاده از قابلیت MeSH

ممکن است با جستجوی یک عبارت کلیدی خاص به نتایج مورد‌نظر خود دست پیدا نکنید یا نتایج بسیار کمی برای شما نشان داده شوند. در این حالت می‌توانید روی گزینه Advanced که به‌رنگ آبی در پایین کادر جستجو قرار دارد، کلیک کنید.

شما به صفحه‌ای هدایت خواهید شد که در قسمت قبل درباره آن توضیح داده شد و به‌وسیله آن می‌توانید جستجوی خود را به نام نویسنده، نام مجله و تاریخ انتشار محدود کنید. در پایین این صفحه قسمتی به‌نام «History and Search Details» وجود دارد که بایستی روی علامت جهت‌نمایی که کنار عبارت جستجوی شما است، کلیک کنید.

با کلیک روی علامت جهت‌نما، کشویی باز خواهد شد که در آن فهرست‌های موضوعی مش (MeSH) مرتبط با عبارت جستجوی شما نمایش داده شده‌اند و با عبارت [MeSh Terms] مشخص شده‌اند. شما با استفاده از این عناوین می‌توانید در پایگاه مش به جستجوی منابع و آثار علمی مرتبط با موضوع خود بپردازید.

در کشوی بازشده، علاوه بر عبارات مخصوص مش، عبارت‌های دیگری نیز نمایش داده‌اند که از آن‌ها نیز می‌توانید برای جستجوی موضوع مورد‌نظر خود در پایگاه پاب‌مد یا موتور‌های جستجوی دیگر بهره ببرید. در کنار این عبارت‌های کلیدی، عبارت [All Fields] درج شده است.

سخن پایانی

توضیحاتی که در این مقاله ارائه شد، تنها برای جستجوی بخشی از منابع مورد‌نیاز برای نگارش مقاله بود. پس از جمع‌آوری منابع مورد‌نیاز، لازم است که محقق به ترجمه مقاله‌ها و سایر منابع بپردازد. پس از این مرحله نیز فرآیند نگارش مقاله به زبان فارسی یا انگلیسی باید انجام گردد تا مقاله برای ارسال به مجلات آماده شود. بنابراین مشاهده می‌کنید که فرآیند مقاله‌نویسی، یک فرآیند چالش‌بر‌انگیز است. در این فرآیند چالشی، اوژن در کنار شما ایستاده است.

آموزشگاه آزاد تکوین ژن (فن آوری اوژن) اولین آموزشگاه رسمی فنی و حرفه ای در رشته زیست فناوری در تهران برگزار میکند:

کارگاه جامع مقاله نویسی 

سرفصل مطالب :

• آشنایی با بخش‌های مختلف مقاله
• نگارش چکیده (Abstract)
• نگارش مقدمه (Introduction)
• نگارش روش کار(Methods)
• نگارش نتایج(Results)
• نگارش بحث و نتیجه‌گیریDiscussion and) conclusion)
• مقدمات نحوه ارجاع دهی و فهرست شناسی (Citation and bibliography)
• آشنایی با ایندکس ها و مفاهیم پایه
• مبانی انتخاب ژورنال مناسب
• آشنایی با پایه‌های داده مرتبط با مقاله

• ظرفیت محدود
• همراه با ارائه مدرک معتبر